ca 580 Constantinopel - 13 augustus 662 Schemarion (bij Batoemi). Ook Oosters-Orthodox.
Had als secretaris van keizer Heraclius een hoge positie aan het hof van Byzantium maar werd op 33 jarige leeftijd monnik in Chrysopolis en later in Cyzicus. Bestreed als theoloog het monofysitisme en later het monotheletisme. Nadat hij zich in 649 nadrukkelijk tegen deze ketterijen had uitgesproken, werd hij zelf vervolgd door de monotheletisten en verloor door toedoen van de monotheletistische keizer zijn rechterarm en zijn tong. Hij werd 2 x verbannen en stierf in Transkaukasie. Was de belangrijkste Griekse theoloog uit de 7e eeuw, liet een wetenschappelijke weerlegging van het monotheletisme na en 90 theologische werken (65 antwoorden op moeilijke bijbelpassages, over het geestelijk leven en het volgen van Christus) met als toevoeging een verzameling uitspraken van kerkvaders en commentaren. Zijn inwijding bevat symbolisch mystieke uitleg van kerk en liturgie.