H. Bernardus van Clairvaux (1091-1153)

cisterciënzer monnik en kerkleraar

Homilie over de woorden van het Evangelie: "De engel werd gezonden" nr.2, 13-15

“Jozef, zoon van David, wees niet bang je vrouw Maria bij je te nemen”

“Jozef, de man van Maria, was een goed mens. Hij dacht: Ik kan niet met Maria trouwen, want ze is zwanger van een ander. Ik moet haar wegsturen.” (Mt 1,19) Omdat hij rechtvaardig was, wilde hij haar niet onteren. Hij zou niet rechtvaardig geweest zijn, noch zou hij haar tot haar medeplichtig gemaakt hebben na haar schuldig veroordeeld te hebben, noch als hij, haar onschuld erkennend, haar had veroordeeld. Daarom nam hij zich voor om haar weg te sturen. Maar waarom haar wegsturen? (...) Om dezelfde reden zeggen de kerkvaders waarom Petrus aangezet werd om de Heer weg te duwen, toen hij zei: “Heer, ga toch van me weg, want ik ben een slecht mens” (Lc 5,8) eveneens zoals de centurion die de deur sloot en zei: “Heer, kom alstublieft niet naar mijn huis, want dat ben ik niet waard.” (Mt 8,8). Jozef, die zichzelf als zondaar beschouwde, zei tegen zichzelf dat hij onwaardig was om nog langer een vrouw in huis te houden, van wie de superioriteit en de perfectie hem vrees en eerbied ingaven. Hij zag dat ze in zich het onmiskenbare teken droeg van de goddelijke aanwezigheid; omdat hij niet in staat was om dat mysterie te begrijpen, wilde hij haar wegsturen. Petrus vreesde de goddelijke almacht; de centurion werd bang door de aanwezigheid van de majesteit van Christus. Jozef als mens die hij was, werd bevangen door hevige schrik tegenover het zo nieuwe wonder en ondoordringbaar mysterie; daarom dacht hij erover na om Maria weg te sturen. Verbaas u niet als u ziet dat Jozef zich onwaardig acht om aan de zijde van de zwangere Maagd te leven; ook Elisabeth kon haar aanwezigheid niet verdragen zonder door vrees en eerbied bevangen te worden: “Wie ben ik dat de moeder van mijn Heer naar mij toe komt?” (Lc 1,43) Waarom zou hij haar in het geheim wegsturen? Opdat men geen oorzaak zoekt voor hun scheiding en men geen uitleg komt opeisen. Wat zou het antwoord van de rechtvaardige zijn aan de mensen die ertegen protesteren? Als hij zijn gedachten had ontsluierd, als hij zou zeggen ervan overtuigd te zijn dat zijn verloofde zuiver was, dan hadden de sceptici hem belachelijk gemaakt en hadden ze Maria gestenigd. (...) Jozef had dus nog een reden, hij wilde niet liegen of lasteren. (...) Maar de engel zei tegen hem : “Vrees niet, want het kind dat ze draagt, is verwekt door de heilige Geest”.